czwartek 17 marca 2022

Dwa pierwsze koncerty Festiwalu Misteria Paschalia związane są z czasem przygotowania i oczyszczenia, jaki poprzedza wydarzenia Triduum Paschalnego. Martyna Pastuszka, dyrektorka rezydentka festiwalu, ułożyła jego program tak, by opowiadał historię duchowej i psychologicznej drogi przemiany, inspirowaną ewangeliczną opowieścią o ostatnich dniach ziemskiej działalności, śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa. Wielki Wtorek i Środa to dni oczekiwania na nieuniknione, kiedy jednocześnie z lękiem i nadzieją spoglądamy w przyszłość.

Pokuta kojarzy się z karą, cierpieniem, jakiego z własnej winy ma doświadczyć grzesznik, jednak w kompozycjach, które usłyszymy w dwa pierwsze dni festiwalu, podkreślany jest zupełne inny jej aspekt – zrozumienia błędów, wyciągnięcia z nich nauk i odzyskania wewnętrznego spokoju wynikającego z niezachwianego przekonania o bezgraniczności Boskiego miłosierdzia i pomocy. Agnieszka Budzińska-Bennett, znakomita śpiewaczka, harfistka i znawczyni dawnych praktyk wykonawczych, wspólnie z Chórem Polskiego Radia wykona psalmy z Melodii na psałterz polski Mikołaja Gomółki.

W ich wyborze na plan pierwszy wysuwa się siedem tzw. psalmów pokutnych, które wyodrębnia się tradycyjnie jako grupę ze względu na tematyczne pokrewieństwo. Psalmista wyznaje w nich swoją grzeszność, kaja się, prosi o litość i sławi dobroć Boga miłującego ludzi. Ze względu na wielki emocjonalny ładunek tekstów kompozytorzy często opracowywali je, czy to osobno, czy to w całych „pokutnych” cyklach. Mikołaj Gomółka umuzycznił je wraz ze wszystkimi pozostałymi 143 psalmami.

Skala jego przedsięwzięcia była wyjątkowa, a Melodie… powstałe we współpracy z Janem Kochanowskim są jednym z najokazalszych pomników kultury polskiego renesansu. Nawet współcześni mu wielcy kalwińscy muzycy nie skomponowali w całości ułożonych przez nich psałterzy. Louis Bourgeois czy Claude Goudimel zajmowali się przede wszystkim harmonizacją znanych już melodii, tymczasem jest Gomółka w swym dziele wyłącznym autorem muzyki. Ukazało się ono ledwie rok po publikacji Psałterza Dawidowego mistrza z Czarnolasu – poetyckich parafraz biblijnej Księgi Psalmów. Trudno uwierzyć, że Gomułka miałaby je poznać dopiero w druku i w tak niedługim czasie uporać się z kompozycją, a drukarz – z mozolnym składem tekstu nutowego. Bardziej prawdopodobne jest, że kompozytor i poeta działali w porozumieniu, a Gomółka znał wiersze Kochanowskiego jeszcze w rękopisie. Byłby to więc jeden z tych niezwykłych i rzadkich przypadków, kiedy dwa genialne talenty łączą się w pracy nad wspólnym dziełem, które okazuje się wiekopomne.

Słynna, choć myląca, jest też dedykacja Gomółki. Tłumaczy w niej, że psalmy przeznaczył „Dla naszych, prostych domaków”, podczas gdy ich łatwość jest tylko pozorna – kompozycje wymagają niekiedy ponadprzeciętnie szerokiej skali głosów oraz umiejętności radzenia sobie z rytmicznymi i melodycznymi komplikacjami. Na dodatek kryją wciąż niemało muzykologicznych zagadek. Ich rozwiązania podjęła się Agnieszka Budzińska-Bennett.

{oh!} Orkiestra Historyczna prowadzona przez Martynę Pastuszkę oraz Vox Luminis XL kierowany przez Lionela Meuniera wykonają wspólnie kolejne dzieło mierzące się z „pokutnym” tematem. Davidde penitente (Dawid pokutujący) Wolfganga Amadeusza Mozarta to jedno z jego najrzadziej grywanych dojrzałych dzieł. Być może dlatego, że większość materiału zapożyczył ze słynnej dziś, niedokończonej Mszy c-moll. Prawdopodobnie chciał ocalić doskonałą muzykę od zapomnienia, przedłużyć jej koncertowy żywot i zaprezentować nowej publiczności. Jednocześnie dopisał też do Davidde… całe nowe stronice, nie jest to więc wyłącznie opracowanie starej partytury. Wbrew religijnemu charakterowi kantata ta prawykonana została w 1785 roku w zupełnie świeckim wiedeńskim Burgtheater – gdzie rok później po raz pierwszy pokazano także Wesele Figara. Libretto, kompilacja tekstów pochodzących z Księgi Psalmów i 1. Księgi Samuela, opisuje kolejne etapy relacji wiernego z Bogiem – od skruchy i próśb o odpuszczenie win po pojednanie i pełne entuzjastycznej radości uwielbienie. Koncert otworzą przesławna Symfonia nr 40 g-moll Mozarta i utrzymane w tej samej tonacji Miserere g-moll, pokutny psalm starszego od Salzburczyka o dwa pokolenia Niccolò Jommellego.

Dla KBF Krzysztof Dix

——————

Na festiwal zapraszają Miasto Kraków oraz KBF.
Parterem Strategicznym Festiwalu Misteria Paschalia jest Kraków Airport, a mecenasem firma Suempol.

Bilety oraz karnety festiwalowe są dostępne na platformie KBF: BILETY (kbfbilety.krakow.pl), w punktach InfoKraków oraz na portalu eventim.pl. Bezpłatne wejściówki na koncert odbywający się 12 kwietnia 2022 roku będą dostępne do pobrania na KBF: BILETY od 29 marca 2022 roku.

Karnety festiwalowe obejmować będą wszystkie koncerty w ramach festiwalu z wyłączeniem koncertu odbywającego się w Kopalni Soli „Wieliczka”. Osoby, które zakupią karnet, mają pierwszeństwo pobrania bezpłatnej wejściówki na koncert, który odbędzie się 12 kwietnia 2022 roku w katedrze na Wawelu.

Więcej aktualności

Rozpoczynamy 20. Festiwal Misteria Paschalia
wtorek 4 kwietnia 2023

Rozpoczynamy 20. Festiwal Misteria Paschalia

Rozpoczynamy jubileuszową edycję Festiwalu Misteria Paschalia! W nadchodzących dwóch tygodniach będziemy świętować prawie dwie dekady wyjątkowej tradycji, muzyki i wspaniałych, trwałych relacji, jakie w tym czasie wypracowaliśmy. Choć myślami wychodzimy już w przyszłość i planujemy kolejne dekady festiwalu, chcemy również na chwilę przystanąć i spojrzeć w przeszłość. Zapraszamy też Państwa w podróż przez historię Misteria […]

czytaj więcej
Festiwal Misteria Paschalia już w tym tygodniu!
poniedziałek 3 kwietnia 2023

Festiwal Misteria Paschalia już w tym tygodniu!

Już jutro wystartuje jubileuszowa edycja festiwalu muzyki dawnej, który od niemal dwóch dekad towarzyszy obchodom Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy w Krakowie – Misteria Paschalia! Ostatnie bilety na koncerty dostępne są jeszcze na stronie KBF: Bilety. Jakie utwory i jakich artystów usłyszymy w tym roku? Sprawdźmy! Misteria Paschalia pozwalają nam nie tylko słuchać muzyki w wykonaniu […]

czytaj więcej
Poznaj artystów 20.edycji!
poniedziałek 6 marca 2023

Poznaj artystów 20.edycji!

Festiwal Misteria Paschalia towarzyszyć będzie obchodom Wielkiego Tygodnia w Krakowie już po raz dwudziesty. Te dwie dekady były czasem tworzenia i umacniania relacji, przyjaźni oraz tradycji. Do uczestnictwa w nich zaproszony jest każdy, kto chce w wyjątkowy sposób świętować ten szczególny, wiosenny czas i poznawać piękno dawnej muzyki. Misteria Paschalia to festiwal nieustannej zmiany, ewolucji […]

czytaj więcej
Muzyka w obrzędach różnych wyznań – felieton
czwartek 16 lutego 2023

Muzyka w obrzędach różnych wyznań – felieton

Festiwal Misteria Paschalia zgłębiał dotąd tradycje muzyczne związane z dwoma chrześcijańskimi wyznaniami: rzymsko-katolickim i luterańskim. W tym roku dołączy do nich chrześcijaństwo wschodnie z jego pełnym wokalnego przepychu, tak bardzo odrębnym światem dźwiękowym. Każdy z tych obrządków posiada własne, sobie tylko właściwe zwyczaje, w których wyrażają się ich duch, teologiczne pryncypia, pojmowanie Boga i sacrum. […]

czytaj więcej
Poznaj program wydarzeń towarzyszących Misteria Paschalia 2023
środa 15 lutego 2023

Poznaj program wydarzeń towarzyszących Misteria Paschalia 2023

Już za niecałe dwa miesiące będziemy świętować jubileuszową, dwudziestą edycję Misteria Paschalia. Znamy już główne punkty festiwalu – bilety na koncerty są dostępne na KBF: Bilety. Nadszedł czas, by przedstawić program wydarzeń towarzyszących. Czy wiesz, że krakowskie pomniki, fontanny, ornamenty i ogrody kryją wiele muzycznych tajemnic? …że w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka, oddziale Muzeum Narodowego […]

czytaj więcej
Jubileuszowa edycja Misteria Paschalia! Poznaj program | 4–16 kwietnia 2023
wtorek 6 grudnia 2022

Jubileuszowa edycja Misteria Paschalia! Poznaj program | 4–16 kwietnia 2023

W nadchodzącym roku czeka nas wyjątkowa, 20. edycja Misteria Paschalia. Będzie ona okazją do wspomnieniowej podróży w przeszłość. Program skoncentruje się na celebracji historii festiwalu, jego wkładu w rozwój sektora muzyki dawnej w Polsce oraz niezwykłych więzi, które w tym czasie powstały. A więc świętujemy! Przede wszystkim poprzez muzykę. Proponujemy wybór wybitnych dzieł znakomitych kompozytorów, […]

czytaj więcej
19. Festiwal Misteria Paschalia: o lęku i konformizmie
środa 30 marca 2022

19. Festiwal Misteria Paschalia: o lęku i konformizmie

Na Festiwalu Misteria Paschalia posłuchamy oratoriów oświetlających z różnych punktów widzenia wydarzenia Wielkiego Piątku. Gesù Cristo negato da Pietro i Passio secundum Johannem jak dwa reflektory kierują naszą uwagę ku różnym punktom historii pasji Chrystusa. Martyna Pastuszka, dyrektorka rezydentka festiwalu, chce, abyśmy spróbowali je odnieść do własnych doświadczeń i w biblijnej opowieści dostrzegli – tak […]

czytaj więcej
19. Festiwal Misteria Paschalia: droga przemiany
czwartek 17 marca 2022

19. Festiwal Misteria Paschalia: droga przemiany

Dwa pierwsze koncerty Festiwalu Misteria Paschalia związane są z czasem przygotowania i oczyszczenia, jaki poprzedza wydarzenia Triduum Paschalnego. Martyna Pastuszka, dyrektorka rezydentka festiwalu, ułożyła jego program tak, by opowiadał historię duchowej i psychologicznej drogi przemiany, inspirowaną ewangeliczną opowieścią o ostatnich dniach ziemskiej działalności, śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa. Wielki Wtorek i Środa to dni oczekiwania na nieuniknione, kiedy jednocześnie z […]

czytaj więcej
Dzień Muzyki Dawnej – Anacronía
wtorek 8 marca 2022

Dzień Muzyki Dawnej – Anacronía

Pierwszy dzień wiosny już od wielu lat kojarzy się ze świętem muzyki dawnej. Nie inaczej będzie w tym roku. Wspólnie z Europejską Siecią Muzyki Dawnej REMA zapraszamy do świętowania i słuchania europejskiej muzyki średniowiecza, renesansu i baroku, również na żywo. Z okazji „Early Music Day” już 21 marca w Pałacu Potockich zespół Anacronía spróbuje przenieść […]

czytaj więcej

Organizatorzy