niedziela 4 kwietnia 2021

W kręgu kultury iberyjskiej wykształciła się niezwykle bogata i różnorodna tradycja muzyczna, niemająca odpowiednika nigdzie indziej w Europie, w której twórczość ludowa, żydowska i arabska mieszały się swobodnie z kompozycjami Flamandów i Włochów, tworząc zupełnie unikalny język muzyczny. A później opuściła ona basen Morza Śródziemnego i przeniosła się za ocean, gdzie wzbogaciły ją kultury rdzennych ludów Nowego Świata. To wszystko wybrzmi w koncercie „Carmina latina”, który zobaczymy w Niedzielę Wielkanocną o godz. 18.00 na PLAY KRAKÓW.

Wyruszający do Ameryki w ślad za kolonizatorami misjonarze przeszczepiali muzyczny język Europy na lokalny grunt, gdzie ulegał kolejnym wpływom – tym razem muzyki tradycyjnej ludów z podbitych terenów. Tak narodziła się ta fascynująca hybryda: muzyczny barok Ameryki Łacińskiej.

Refleksja postkolonialna stała się w drugiej połowie XX wieku jednym z dominujących obszarów myśli humanistycznej. Staraliśmy się pojąć, co tak naprawdę stało się w momencie, gdy Europejczycy zaczęli podporządkowywać sobie kolejne obszary odkrywanych przez siebie lądów, a wraz z nimi – często wyjątkowo okrutnie – ludzi tam mieszkających. Dziedzictwo kolonialne stało się wówczas problematyczne, nieco wstydliwe, ale jednocześnie zrozumieliśmy, że proces zmiany kulturowej nigdy nie jest jednostronny ani nawet dwukierunkowy. Zbiegają się w nim i przenikają dziesiątki linii wymiany i rozmaitych zależności. Na przykładzie barokowej muzyki Ameryki widać, jak na zupełnie obcym gruncie przyswajane są nowe (a same już z siebie niejednolite i mozaikowe) wzory i w jaki sposób nasiąkają one lokalnością, tworząc znów coś oryginalnego i unikalnego, co nie mogłoby powstać w żadnym innym miejscu – bo zupełnie inaczej proces ten przebiegał w Meksyku, a inaczej w Peru.

Misjonarze nie bez powodu starali się wprowadzać na tak dużą skalę muzykę europejską do swoich nabożeństw i ceremonii. Widzieli w niej doskonałe narzędzie nawracania pogan, którzy skuszeni niezwykłymi, obcymi dla nich dźwiękami łatwiej zbliżą się do religii chrześcijańskiej, przyjmą ją za swoją i emocjonalnie się do niej przywiążą. Zamysł padł na podatny grunt, bo autochtoni w różnych częściach Ameryki Środkowej i Południowej sami często posiadali interesującą kulturę muzyczną, związaną najczęściej ze sprawowaniem kultu, dlatego idea chwalenia Boga za pomocą śpiewu i gry nie była dla nich czymś nowym, podobnie jak konieczność precyzyjnego opanowania techniki gry na instrumentach. I tak powstało z czasem wiele zespołów śpiewaczych i kapel kościelnych, które wykonywały utwory o znacznym stopniu trudności. Z licznych relacji z epoki wynika jasno, że ich poziom budził podziw: „wszyscy Indianie i Indianki uczestniczyli prawie we wszystkich uroczystościach, śpiewając rano jutrznię na dwa chóry w sposób tak doskonały, że wszędzie przykuliby uwagę słuchaczy. Proroctwa i lamentacje były śpiewane przez dzieci sopranem, nie w jakikolwiek sposób, lecz z modulacjami we włoskim stylu. Męka, responsorium i proroctwa były przeplatane kolejno, bez przerwy, ariami i motetami z akompaniamentem muzycznym” (relacja Gabriela Novata, sekretarza prowincjała jezuitów Diego de Aguilara, przeł. Piotr Nawrot SVD). W ten sposób barok stał się pierwszym stylem prawdziwie globalnym.

Ten barokowy repertuar, pielęgnowany nieprzerwanie przez kolejne pokolenia muzyków, w niektórych zakątkach Ameryki przetrwał setki lat. I choć jego korzenie sięgają przecież Europy, paradoksalnie jego współczesne wykonania na Starym Kontynencie mają posmak odkrycia. Argentyński dyrygent Leonardo García Alarcón zabierze nas w podróż do Nowego Świata w programie „Carmina latina”, czyli „Pieśni łacińskie”. Ten wybitny muzyk należy do najbardziej cenionych interpretatorów muzyki baroku. Każdemu dziełu oddaje coś z własnego temperamentu, dzięki czemu znane, wielokrotnie słyszane utwory pod jego batutą nabierają żywszych barw, a te – bardzo liczne – które artysta dopiero przywraca naszym czasom, prezentują się tak efektownie i z takim blaskiem, że urzekają nas od pierwszych dźwięków.

Dla KBF Krzysztof Dix

Na festiwal zapraszają Miasto KrakówKBF oraz mecenas festiwalu, firma Suempol.

Więcej aktualności

Rozpoczynają się Misteria Paschalia 2025!
czwartek 10 kwietnia 2025

Rozpoczynają się Misteria Paschalia 2025!

Osiem dni, dziesięć wyjątkowych lokalizacji i kilkadziesiąt wydarzeń artystycznych w Krakowie, Tyńcu i Wieliczce od 13 do 20 kwietnia 2025 roku – tak prezentuje się tegoroczna, 22. edycja Festiwalu Misteria Paschalia, jednego z najważniejszych europejskich festiwali muzyki dawnej. Pod kierownictwem artystycznym Vincenta Dumestre’a odbiorcy doświadczą wyjątkowej podróży przez muzykę dawnych wieków, pełną zarówno uznanych arcydzieł, […]

czytaj więcej
Wyjątkowa wystawa instrumentów dętych na Festiwalu Misteria Paschalia 2025
poniedziałek 31 marca 2025

Wyjątkowa wystawa instrumentów dętych na Festiwalu Misteria Paschalia 2025

Ponad 100 eksponatów, koncerty, wykłady i specjalistyczne warsztaty – tak będą wyglądać Winds Days!, czyli cztery niezwykłe dni (13–16 kwietnia) poświęcone historycznym instrumentom dętym, które odbywają się w ramach Festiwalu Misteria Paschalia.  Wystawa w Pałacu Potockich będzie prawdziwą gratką dla miłośników muzyki dawnej. Zaprezentowane zostaną unikatowe instrumenty pochodzące zarówno z prywatnych kolekcji, jak i z […]

czytaj więcej
Wawelskie misterium: In motu – wyjątkowe spotkanie muzyki, tańca i historii 
wtorek 18 marca 2025

Wawelskie misterium: In motu – wyjątkowe spotkanie muzyki, tańca i historii 

Zwiedzający historyczne komnaty Zamku Królewskiego na Wawelu staną się świadkami niezwykłego widowiska. Wawelskie misterium: In motu – wydarzenie łączące w sobie muzykę dawną, barokowy taniec i majestat królewskich wnętrz – odbędzie się 16 kwietnia w ramach tegorocznej edycji Festiwalu Misteria Paschalia. To unikatowa okazja, by doświadczyć sztuki w jej najbardziej autentycznej formie.  Wydarzenie podzielone jest […]

czytaj więcej
Early Music Day 2025 – prolog Festiwalu Misteria Paschalia 
poniedziałek 10 marca 2025

Early Music Day 2025 – prolog Festiwalu Misteria Paschalia 

Od dwunastu lat pierwszy dzień wiosny jest także Dniem Muzyki Dawnej. To data symboliczna i nieprzypadkowa: 21 marca urodził się Johann Sebastian Bach. Dlatego co roku właśnie w ten dzień świętujemy szczególnie, słuchając europejskiej muzyki średniowiecza, renesansu i baroku. W tym roku na celebrowanie Early Music Day zapraszamy do kościoła opactwa oo. Benedyktynów w Tyńcu.  […]

czytaj więcej
Misteria Paschalia 2025 – ogłaszamy program! 
wtorek 11 lutego 2025

Misteria Paschalia 2025 – ogłaszamy program! 

Osiem dni, dziesięć wyjątkowych lokalizacji i kilkadziesiąt wydarzeń artystycznych w Krakowie, Tyńcu i Wieliczce od 13 do 20 kwietnia 2025 roku – tak prezentuje się tegoroczna, 22. edycja Festiwalu Misteria Paschalia, jednego z najważniejszych europejskich festiwali muzyki dawnej. Pod kierownictwem artystycznym Vincenta Dumestre’a odbiorcy doświadczą wyjątkowej podróży przez muzykę dawnych wieków, pełną zarówno uznanych arcydzieł, […]

czytaj więcej
Misteria Paschalia 2024 – festiwal już trwa!
wtorek 26 marca 2024

Misteria Paschalia 2024 – festiwal już trwa!

Osiem dni, dziesięć lokalizacji, kilkadziesiąt wydarzeń… W tym roku kierownictwo artystyczne nad festiwalem Misteria Paschalia objął dobrze znany krakowskiej publiczności Vincent Dumestre – założyciel, dyrektor artystyczny i dyrygent zespołu Le Poème Harmonique, którego koncerty od wielu lat są szczególnie wyczekiwane przez słuchaczy. Od ponad dwóch dekad okres Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy to w Krakowie czas, […]

czytaj więcej
Misteria Paschalia na antenie Dwójki i Radia Kraków Kultura
poniedziałek 25 marca 2024

Misteria Paschalia na antenie Dwójki i Radia Kraków Kultura

Festiwal muzyki dawnej Misteria Paschalia tradycyjnie zagości na antenie Polskiego Radia. Wybrane koncerty zaplanowane w ramach tegorocznej edycji wydarzenia usłyszymy na antenie Dwójki oraz Radia Kraków Kultura. Trzech koncertów będzie można wysłuchać na żywo, a cztery kolejne zostaną wyemitowane w późniejszym terminie. Wszystkich, którzy nie mogą dotrzeć do wspaniałych przestrzeni festiwalowych, zachęcamy do spędzenia czasu […]

czytaj więcej
Kraków świętuje Early Music Day!
wtorek 12 marca 2024

Kraków świętuje Early Music Day!

Jak co roku Kraków przyłącza się do świętowania Early Music Day. Dnia Muzyki Dawnej został ustanowiony w 2013 przez organizację REMA w celu promowania muzyki czasów średniowiecza, renesansu i baroku wśród szerokiej publiczności. Early Music Day odbywa się corocznie 21 marca – w rocznicę urodzin Johanna Sebastiana Bacha. W Krakowie koncerty w ramach Early Music […]

czytaj więcej
Keybord Days – zgłoś się do udziału w masterclasess i warsztatach improwizacji!
środa 28 lutego 2024

Keybord Days – zgłoś się do udziału w masterclasess i warsztatach improwizacji!

Keyboard Days, czyli trzydniowe święto instrumentów klawiszowych, to nie tylko wystawa i recitale, lecz również masterclasses, warsztaty improwizacji i panele. Wydarzenia te tworzą pasmo edukacyjne Festiwalu Misteria Paschalia. Masterclasses, które poprowadzą wirtuozi klawesynu: Jean-Luc Ho, Justin Taylor i Pierre Hantaï, skierowane są do studentów i absolwentów wyższych uczelni muzycznych w Polsce i za granicą, którzy […]

czytaj więcej

Organizatorzy