Dwudziesta edycja festiwalu jest dla nas okazją do celebrowania jego niezwykłej i bogatej historii, a zarazem do refleksji, jak bardzo w tym czasie zmienił się świat muzyki dawnej. Festiwal Misteria Paschalia wywarł niezwykle duży wpływ na rozwój tego sektora w Polsce, szczególnie w jej południowej części. Od samego początku organizowany jako festiwal międzynarodowy za cel nadrzędny stawiał sobie prezentację mało wówczas znanych dzieł w najlepszym wykonaniu. W Krakowie gościli i wciąż goszczą najwybitniejsi przedstawiciele nurtu wykonawstwa historycznego, od Jordiego Savalla, którego wkład w rozwój i popularyzację muzyki dawnej jest nie do przecenienia, do mistrzów włoskich: Fabia Biondiego, Ottavia Dantone, Giovanniego Antoniniego, i francuskich: Vincenta Dumestre’a, Christophe’a Rousseta czy Marca Minkowskiego. Te dwie dekady to czas intensywnych przeobrażeń i rozwoju, ale to także zmiana pokoleniowa, którą w ostatnich latach obserwujemy w festiwalowych programach – trzecia generacja artystów wykonawstwa historycznego powoli ustępuje czwartej, niosącej zupełnie nową, niezwykłą energię, podchodzącej w świeży sposób do wykonywanych dzieł.

A więc świętujemy! Przede wszystkim poprzez muzykę. Program obfituje w to, co festiwalowa publiczność pokochała najbardziej: pieśni pasyjne, muzykę mistrzów francuskiego baroku i włoskiego Południa. Proponujemy wybór wybitnych dzieł znakomitych kompozytorów, które wielokrotnie gościły już na Festiwalu Misteria Paschalia, jak najsłynniejsze bodaj w historii opracowanie sekwencji Stabat Mater autorstwa Giovanniego Battisty Pergolesiego, Membra Jesu nostri Dietricha Buxtehudego czy wybór z Leçons de Tenebrae Marca-Antoine’a Charpentiera. Nie zabraknie też muzyki, którą usłyszymy po raz pierwszy, jak oratorium Michelangela Falvettiego Il diluvio universale czy utwory z dworu Ludwika XIII.

Świętujemy relacje, bo każdy festiwal, każde wydarzenie kulturalne powinno przede wszystkim łączyć. Do Krakowa wracają Vincent Dumestre z Le Poéme Harmonique i Christophe Rousset wraz z Les Talens Lyrique – dwaj znakomici artyści i ich zespoły, którzy przez lata współtworzyli historię festiwalu. Wraca też Leonardo García Alarcón – przez ponad cztery lata pracowaliśmy wspólnie nad edycją, która ostatecznie właściwie się nie wydarzyła: w 2021 roku termin festiwalu zbiegł się ze szczytem trzeciej fali pandemii COVID-19. Takie relacje jednak zawsze procentują i Alarcón z zespołem Cappella Mediterranea wracają do Krakowa już drugi rok z rzędu. Po raz pierwszy natomiast wystąpią u nas Sébastien Daucé oraz Ensemble Correspondances. Na ich przyjazd pracowaliśmy długo i prawie udało się w 2020 roku, jednak wybuch pandemii sprawił, że musieliśmy odwołać tę niezwykłą edycję. Program, który wówczas przygotowali specjalnie dla nas, Ensemble Correspondances przywiezie więc do Krakowa w tym roku. Niespodzianką będzie także ich koncert w Kopalni Soli „Wieliczka”, co od dawna było ich wielkim marzeniem.

Festiwal Misteria Paschalia zawsze dbał o to, by prezentować młodych artystów i umożliwiać im debiuty, oraz aby z ugruntowanej już w Europie pozycji festiwalu mogli skorzystać lokalni twórcy, dla których jest to często okazja do współpracy z uznanymi artystami z najprężniej działających ośrodków muzyki dawnej. Obydwie te misje wypełniamy, zapraszając na festiwal Cohaere Ensemble, powstałą na Śląsku grupę współtworzoną przez cztery charyzmatyczne młode artystki, która w 2022 roku zakwalifikowała się do prestiżowego europejskiego programu wsparcia rozwoju młodych talentów Eeemerging+. Na festiwalu wystąpi w poszerzonym składzie i po raz pierwszy wykona program wokalno-instrumentalny.

Nowością, o której myśleliśmy od kilku lat, będzie koncert w Wielkanoc obchodzoną w obrządku wschodnim, która w 2023 roku wypada tydzień po zakończeniu festiwalu. Da nam on możliwość, by wprowadzić festiwalową publiczność w muzykę dawną wschodnich regionów Europy o przepięknej i bogatej tradycji, która zbyt rzadko trafia do koncertowych programów. Ensemble Irini, młody zespół wokalny z Francji, eksploruje różnice i podobieństwa w tradycjach Wschodu i Zachodu, by połączyć je w programie poświęconym szeroko pojętej tajemnicy odrodzenia.

Świętujemy więc też młodość, energię i świeżość wykonania, które zawsze były istotnym elementem składowym festiwalu. Nie osiadamy jednak na laurach – jest jeszcze mnóstwo do zrobienia, zarówno w sferze stwarzania młodym artystom odpowiednich warunków do rozwoju talentu, jak i w zakresie edukacji najmłodszych. I w te kierunki chcemy inwestować na przyszłość, a inaugurację nowych projektów edukacyjno-popularyzatorskich zaplanowaliśmy już podczas jubileuszowej edycji.

Nie zapominamy też o głównym temacie festiwalu: wydarzeniach Wielkiego Tygodnia. W programie festiwalu znajdziemy dzieła pisane przez najwybitniejszych kompozytorów specjalnie z myślą o tym okresie: przede wszystkim różne opracowania sekwencji Stabat Mater, cykl kantat Membra Jesu nostri i Ciemne Jutrznie. Program uzupełni niezwykłe oratorium opisujące historię biblijnego potopu, a także szczypta muzyki dworskiej i operowej.

Dwudziesta edycja festiwalu jest dla nas jednocześnie kolejną podróżą w świat muzyki dawnej, podróżą sentymentalną po bogatej historii tego wydarzenia i podróżą do jego korzeni. Jest zarazem pewnego rodzaju rozdrożem: okazją, by czerpiąc z przeszłości, w piękny sposób zamknąć kolejny rozdział naszej historii i rozpocząć następny – mamy nadzieję, że równie fascynujący i pełen zachwytów.

Organizatorzy