Zapomniana Perła Południowego Baroku
W Wielki Czwartek na Festiwalu Misteria Paschalia zabrzmi „Mattutino de’ Morti”. To kolejny dowód na to, że także poza głównymi ośrodkami kwitło bujne życie muzyczne, a przeszłość kryje jeszcze wiele arcydzieł czekających na swoich odkrywców. Premiera na PLAY KRAKÓW 2 kwietnia o godz. 20.00.
Davide Perez, autor „Mattutino de’ Morti”, urodził się w 1711 roku w Neapolu, jednej z muzycznych stolic ówczesnej Europy. Zdobył uznanie jako twórca kościelnych kantat i oratoriów oraz licznych oper wystawianych we wszystkich ważnych miastach Italii. Jako 38-latek był bliski objęcia pozycji kapelmistrza w Watykanie, ale mimo poparcia udzielonego mu przez muzyków posada przypadła Niccolò Jommellemu. Trzy lata później otrzymał propozycję z Lizbony, gdzie król Józef I – zagorzały miłośnik opery – chciał go uczynić nadwornym kompozytorem i nauczycielem muzyki swoich córek. Perez przyjął tę ofertę i wyjechał do Portugalii w 1752 roku.
Ledwie trzy lata później, w 1755 miejsca miała jedna z największych naturalnych katastrof nowożytnej Europy – trzęsienie ziemi w Lizbonie. Zginęła w nim jedna czwarta mieszkańców miasta, a osiemdziesiąt pięć procent budynków uległo zniszczeniu – w tym nowo wybudowana Ópera do Tejo. W tych okolicznościach ocalały z kataklizmu Perez nie mógł kontynuować błyskotliwej kariery kompozytora operowego i w centrum jego zainteresowań znalazła się muzyka religijna. Przez blisko trzydzieści lat na dworze (swój urząd sprawował do końca życia) tworzył więc kompozycje kościelne w najróżniejszych formach i na różne okazje, w tym także swoje najwybitniejsze osiągnięcie – „Mattutino de’ Morti”. Utwór zabrzmiał po raz pierwszy w 1770 roku na zakończenie pielgrzymki do sanktuarium maryjnego Nossa Senhora do Cabo. Ta pątnicza tradycja ma rodowód średniowieczny i jest żywa do dzisiaj. W czasach Pereza przeżywała okres świetności za sprawą roztoczonego nad nią królewskiego patronatu, umożliwiającego także powstanie tak okazałego utworu jak „Mattutino”. Słychać w nim wyraźnie operowy temperament kompozytora, który komponując dla Kościoła, wciąż myślał o tekście i jego muzycznym opracowaniu w kategoriach teatralnych.
Angielski powieściopisarz i znawca sztuki William Beckford zapoznał się z dziełem w 1786 roku, już po śmierci Pereza, i wspominał to doświadczenie jako zupełnie niezwykłe. Pisał: „Tak podniosłej, tak poruszającej muzyki nigdy jeszcze nie słyszałem i nigdy już może nie usłyszę, bo płomień żywej pobożności tli się coraz słabiej wszędzie niemal w Europie i w przeciągu kilku lat zgasnąć może całkiem. Promienieje on tymczasem jeszcze w Lizbonie i zrodził oto muzykę o najniezwyklejszym wyrazie. […] Utwór kończyło Libera me, Domine, de morte aeterna, które poruszyło każdy nerw mego ciała i uderzyło tak głęboko, że wybuchnąłem łzami”.
Podczas koncertu na Festiwalu Misteria Paschalia ramą dla dzieła włoskiego twórcy na portugalskim dworze będą towarzyszące tradycyjnie liturgiom za zmarłych antyfony „Salve Regina” i „In paradisum” pochodzące z „Conductus funebris” krakowskiego kompozytora Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego.
Zespoły Coro e Orchestra Ghislieri poprowadzi ich założyciel Giulio Prandi. Włoski dyrygent z wielkim entuzjazmem zaangażował się w przywracanie współczesnym słuchaczom zapomnianej barokowej muzyki religijnej z południa Europy. Nie tylko ją wykonuje, ale także sam wyszukuje w archiwach i bibliotekach rękopisy, do których nikt nie sięgał przez stulecia. Dzięki swemu zaangażowaniu odkrył na nowo utwory kompozytorów takich, jak Galuppi, Jommelli, Perti, Durante, Astorga, Leo i właśnie Perez.
Specjalnie dla Festiwalu Misteria Paschalia, we współpracy z miastem Pawia, Collegio Ghislieri i Fundacją Ghislieri, koncert został zarejestrowany w Teatro Fraschini w Pawii. Ten niezwykły budynek, jeden z najwspanialszych teatrów XVIII wieku, zachowany w niemal niezmienionym kształcie, powstał w roku 1773, jest więc tylko trzy lata młodszy od „Mattutino de’ Morti”. Muzyka zyska w ten sposób oprawę architektoniczną, która pozwoli widzom na pełne doświadczanie atmosfery epoki i odnajdywanie połączeń między różnymi dziedzinami sztuki.
WIELKI PIĄTEK, 2 kwietnia 2021 | godz. 20.00
Teatro Fraschini, Pawia, Włochy
Premiera nagrania na PLAY KRAKÓW
MATTUTINO DE’ MORTI
Program:
Grzegorz Gerwazy Gorczycki (1665/7–1734)
Salve Regina
(Conductus funebris)
Davide Perez (1711–1778)
Mattutino de’ Morti
Grzegorz Gerwazy Gorczycki (1665/7–1734)
In paradisum
(Conductus funebris)
Artyści:
Salvo Vitale – bas
Federico Fiorio – sopran
Marta Redaelli – sopran
Maria Chiara Gallo – alt
Luca Cervoni – tenor
Alessandro Ravasio – bas
Coro e Orchestra Ghislieri
Giulio Prandi – dyrygent
Więcej aktualności

Rozpoczynają się Misteria Paschalia 2025!
Osiem dni, dziesięć wyjątkowych lokalizacji i kilkadziesiąt wydarzeń artystycznych w Krakowie, Tyńcu i Wieliczce od 13 do 20 kwietnia 2025 roku – tak prezentuje się tegoroczna, 22. edycja Festiwalu Misteria Paschalia, jednego z najważniejszych europejskich festiwali muzyki dawnej. Pod kierownictwem artystycznym Vincenta Dumestre’a odbiorcy doświadczą wyjątkowej podróży przez muzykę dawnych wieków, pełną zarówno uznanych arcydzieł, […]
czytaj więcej
Wyjątkowa wystawa instrumentów dętych na Festiwalu Misteria Paschalia 2025
Ponad 100 eksponatów, koncerty, wykłady i specjalistyczne warsztaty – tak będą wyglądać Winds Days!, czyli cztery niezwykłe dni (13–16 kwietnia) poświęcone historycznym instrumentom dętym, które odbywają się w ramach Festiwalu Misteria Paschalia. Wystawa w Pałacu Potockich będzie prawdziwą gratką dla miłośników muzyki dawnej. Zaprezentowane zostaną unikatowe instrumenty pochodzące zarówno z prywatnych kolekcji, jak i z […]
czytaj więcej
Wawelskie misterium: In motu – wyjątkowe spotkanie muzyki, tańca i historii
Zwiedzający historyczne komnaty Zamku Królewskiego na Wawelu staną się świadkami niezwykłego widowiska. Wawelskie misterium: In motu – wydarzenie łączące w sobie muzykę dawną, barokowy taniec i majestat królewskich wnętrz – odbędzie się 16 kwietnia w ramach tegorocznej edycji Festiwalu Misteria Paschalia. To unikatowa okazja, by doświadczyć sztuki w jej najbardziej autentycznej formie. Wydarzenie podzielone jest […]
czytaj więcej
Early Music Day 2025 – prolog Festiwalu Misteria Paschalia
Od dwunastu lat pierwszy dzień wiosny jest także Dniem Muzyki Dawnej. To data symboliczna i nieprzypadkowa: 21 marca urodził się Johann Sebastian Bach. Dlatego co roku właśnie w ten dzień świętujemy szczególnie, słuchając europejskiej muzyki średniowiecza, renesansu i baroku. W tym roku na celebrowanie Early Music Day zapraszamy do kościoła opactwa oo. Benedyktynów w Tyńcu. […]
czytaj więcej
Misteria Paschalia 2025 – ogłaszamy program!
Osiem dni, dziesięć wyjątkowych lokalizacji i kilkadziesiąt wydarzeń artystycznych w Krakowie, Tyńcu i Wieliczce od 13 do 20 kwietnia 2025 roku – tak prezentuje się tegoroczna, 22. edycja Festiwalu Misteria Paschalia, jednego z najważniejszych europejskich festiwali muzyki dawnej. Pod kierownictwem artystycznym Vincenta Dumestre’a odbiorcy doświadczą wyjątkowej podróży przez muzykę dawnych wieków, pełną zarówno uznanych arcydzieł, […]
czytaj więcej
Misteria Paschalia 2024 – festiwal już trwa!
Osiem dni, dziesięć lokalizacji, kilkadziesiąt wydarzeń… W tym roku kierownictwo artystyczne nad festiwalem Misteria Paschalia objął dobrze znany krakowskiej publiczności Vincent Dumestre – założyciel, dyrektor artystyczny i dyrygent zespołu Le Poème Harmonique, którego koncerty od wielu lat są szczególnie wyczekiwane przez słuchaczy. Od ponad dwóch dekad okres Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy to w Krakowie czas, […]
czytaj więcej
Misteria Paschalia na antenie Dwójki i Radia Kraków Kultura
Festiwal muzyki dawnej Misteria Paschalia tradycyjnie zagości na antenie Polskiego Radia. Wybrane koncerty zaplanowane w ramach tegorocznej edycji wydarzenia usłyszymy na antenie Dwójki oraz Radia Kraków Kultura. Trzech koncertów będzie można wysłuchać na żywo, a cztery kolejne zostaną wyemitowane w późniejszym terminie. Wszystkich, którzy nie mogą dotrzeć do wspaniałych przestrzeni festiwalowych, zachęcamy do spędzenia czasu […]
czytaj więcej
Kraków świętuje Early Music Day!
Jak co roku Kraków przyłącza się do świętowania Early Music Day. Dnia Muzyki Dawnej został ustanowiony w 2013 przez organizację REMA w celu promowania muzyki czasów średniowiecza, renesansu i baroku wśród szerokiej publiczności. Early Music Day odbywa się corocznie 21 marca – w rocznicę urodzin Johanna Sebastiana Bacha. W Krakowie koncerty w ramach Early Music […]
czytaj więcej
Keybord Days – zgłoś się do udziału w masterclasess i warsztatach improwizacji!
Keyboard Days, czyli trzydniowe święto instrumentów klawiszowych, to nie tylko wystawa i recitale, lecz również masterclasses, warsztaty improwizacji i panele. Wydarzenia te tworzą pasmo edukacyjne Festiwalu Misteria Paschalia. Masterclasses, które poprowadzą wirtuozi klawesynu: Jean-Luc Ho, Justin Taylor i Pierre Hantaï, skierowane są do studentów i absolwentów wyższych uczelni muzycznych w Polsce i za granicą, którzy […]
czytaj więcej