Zapomniana Perła Południowego Baroku
W Wielki Czwartek na Festiwalu Misteria Paschalia zabrzmi „Mattutino de’ Morti”. To kolejny dowód na to, że także poza głównymi ośrodkami kwitło bujne życie muzyczne, a przeszłość kryje jeszcze wiele arcydzieł czekających na swoich odkrywców. Premiera na PLAY KRAKÓW 2 kwietnia o godz. 20.00.
Davide Perez, autor „Mattutino de’ Morti”, urodził się w 1711 roku w Neapolu, jednej z muzycznych stolic ówczesnej Europy. Zdobył uznanie jako twórca kościelnych kantat i oratoriów oraz licznych oper wystawianych we wszystkich ważnych miastach Italii. Jako 38-latek był bliski objęcia pozycji kapelmistrza w Watykanie, ale mimo poparcia udzielonego mu przez muzyków posada przypadła Niccolò Jommellemu. Trzy lata później otrzymał propozycję z Lizbony, gdzie król Józef I – zagorzały miłośnik opery – chciał go uczynić nadwornym kompozytorem i nauczycielem muzyki swoich córek. Perez przyjął tę ofertę i wyjechał do Portugalii w 1752 roku.
Ledwie trzy lata później, w 1755 miejsca miała jedna z największych naturalnych katastrof nowożytnej Europy – trzęsienie ziemi w Lizbonie. Zginęła w nim jedna czwarta mieszkańców miasta, a osiemdziesiąt pięć procent budynków uległo zniszczeniu – w tym nowo wybudowana Ópera do Tejo. W tych okolicznościach ocalały z kataklizmu Perez nie mógł kontynuować błyskotliwej kariery kompozytora operowego i w centrum jego zainteresowań znalazła się muzyka religijna. Przez blisko trzydzieści lat na dworze (swój urząd sprawował do końca życia) tworzył więc kompozycje kościelne w najróżniejszych formach i na różne okazje, w tym także swoje najwybitniejsze osiągnięcie – „Mattutino de’ Morti”. Utwór zabrzmiał po raz pierwszy w 1770 roku na zakończenie pielgrzymki do sanktuarium maryjnego Nossa Senhora do Cabo. Ta pątnicza tradycja ma rodowód średniowieczny i jest żywa do dzisiaj. W czasach Pereza przeżywała okres świetności za sprawą roztoczonego nad nią królewskiego patronatu, umożliwiającego także powstanie tak okazałego utworu jak „Mattutino”. Słychać w nim wyraźnie operowy temperament kompozytora, który komponując dla Kościoła, wciąż myślał o tekście i jego muzycznym opracowaniu w kategoriach teatralnych.
Angielski powieściopisarz i znawca sztuki William Beckford zapoznał się z dziełem w 1786 roku, już po śmierci Pereza, i wspominał to doświadczenie jako zupełnie niezwykłe. Pisał: „Tak podniosłej, tak poruszającej muzyki nigdy jeszcze nie słyszałem i nigdy już może nie usłyszę, bo płomień żywej pobożności tli się coraz słabiej wszędzie niemal w Europie i w przeciągu kilku lat zgasnąć może całkiem. Promienieje on tymczasem jeszcze w Lizbonie i zrodził oto muzykę o najniezwyklejszym wyrazie. […] Utwór kończyło Libera me, Domine, de morte aeterna, które poruszyło każdy nerw mego ciała i uderzyło tak głęboko, że wybuchnąłem łzami”.
Podczas koncertu na Festiwalu Misteria Paschalia ramą dla dzieła włoskiego twórcy na portugalskim dworze będą towarzyszące tradycyjnie liturgiom za zmarłych antyfony „Salve Regina” i „In paradisum” pochodzące z „Conductus funebris” krakowskiego kompozytora Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego.
Zespoły Coro e Orchestra Ghislieri poprowadzi ich założyciel Giulio Prandi. Włoski dyrygent z wielkim entuzjazmem zaangażował się w przywracanie współczesnym słuchaczom zapomnianej barokowej muzyki religijnej z południa Europy. Nie tylko ją wykonuje, ale także sam wyszukuje w archiwach i bibliotekach rękopisy, do których nikt nie sięgał przez stulecia. Dzięki swemu zaangażowaniu odkrył na nowo utwory kompozytorów takich, jak Galuppi, Jommelli, Perti, Durante, Astorga, Leo i właśnie Perez.
Specjalnie dla Festiwalu Misteria Paschalia, we współpracy z miastem Pawia, Collegio Ghislieri i Fundacją Ghislieri, koncert został zarejestrowany w Teatro Fraschini w Pawii. Ten niezwykły budynek, jeden z najwspanialszych teatrów XVIII wieku, zachowany w niemal niezmienionym kształcie, powstał w roku 1773, jest więc tylko trzy lata młodszy od „Mattutino de’ Morti”. Muzyka zyska w ten sposób oprawę architektoniczną, która pozwoli widzom na pełne doświadczanie atmosfery epoki i odnajdywanie połączeń między różnymi dziedzinami sztuki.
WIELKI PIĄTEK, 2 kwietnia 2021 | godz. 20.00
Teatro Fraschini, Pawia, Włochy
Premiera nagrania na PLAY KRAKÓW
MATTUTINO DE’ MORTI
Program:
Grzegorz Gerwazy Gorczycki (1665/7–1734)
Salve Regina
(Conductus funebris)
Davide Perez (1711–1778)
Mattutino de’ Morti
Grzegorz Gerwazy Gorczycki (1665/7–1734)
In paradisum
(Conductus funebris)
Artyści:
Salvo Vitale – bas
Federico Fiorio – sopran
Marta Redaelli – sopran
Maria Chiara Gallo – alt
Luca Cervoni – tenor
Alessandro Ravasio – bas
Coro e Orchestra Ghislieri
Giulio Prandi – dyrygent
Więcej aktualności

Rozpoczynamy 20. Festiwal Misteria Paschalia
Rozpoczynamy jubileuszową edycję Festiwalu Misteria Paschalia! W nadchodzących dwóch tygodniach będziemy świętować prawie dwie dekady wyjątkowej tradycji, muzyki i wspaniałych, trwałych relacji, jakie w tym czasie wypracowaliśmy. Choć myślami wychodzimy już w przyszłość i planujemy kolejne dekady festiwalu, chcemy również na chwilę przystanąć i spojrzeć w przeszłość. Zapraszamy też Państwa w podróż przez historię Misteria […]
czytaj więcej
Festiwal Misteria Paschalia już w tym tygodniu!
Już jutro wystartuje jubileuszowa edycja festiwalu muzyki dawnej, który od niemal dwóch dekad towarzyszy obchodom Wielkiego Tygodnia i Wielkanocy w Krakowie – Misteria Paschalia! Ostatnie bilety na koncerty dostępne są jeszcze na stronie KBF: Bilety. Jakie utwory i jakich artystów usłyszymy w tym roku? Sprawdźmy! Misteria Paschalia pozwalają nam nie tylko słuchać muzyki w wykonaniu […]
czytaj więcej
Poznaj artystów 20.edycji!
Festiwal Misteria Paschalia towarzyszyć będzie obchodom Wielkiego Tygodnia w Krakowie już po raz dwudziesty. Te dwie dekady były czasem tworzenia i umacniania relacji, przyjaźni oraz tradycji. Do uczestnictwa w nich zaproszony jest każdy, kto chce w wyjątkowy sposób świętować ten szczególny, wiosenny czas i poznawać piękno dawnej muzyki. Misteria Paschalia to festiwal nieustannej zmiany, ewolucji […]
czytaj więcej
Muzyka w obrzędach różnych wyznań – felieton
Festiwal Misteria Paschalia zgłębiał dotąd tradycje muzyczne związane z dwoma chrześcijańskimi wyznaniami: rzymsko-katolickim i luterańskim. W tym roku dołączy do nich chrześcijaństwo wschodnie z jego pełnym wokalnego przepychu, tak bardzo odrębnym światem dźwiękowym. Każdy z tych obrządków posiada własne, sobie tylko właściwe zwyczaje, w których wyrażają się ich duch, teologiczne pryncypia, pojmowanie Boga i sacrum. […]
czytaj więcej
Poznaj program wydarzeń towarzyszących Misteria Paschalia 2023
Już za niecałe dwa miesiące będziemy świętować jubileuszową, dwudziestą edycję Misteria Paschalia. Znamy już główne punkty festiwalu – bilety na koncerty są dostępne na KBF: Bilety. Nadszedł czas, by przedstawić program wydarzeń towarzyszących. Czy wiesz, że krakowskie pomniki, fontanny, ornamenty i ogrody kryją wiele muzycznych tajemnic? …że w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka, oddziale Muzeum Narodowego […]
czytaj więcej
Jubileuszowa edycja Misteria Paschalia! Poznaj program | 4–16 kwietnia 2023
W nadchodzącym roku czeka nas wyjątkowa, 20. edycja Misteria Paschalia. Będzie ona okazją do wspomnieniowej podróży w przeszłość. Program skoncentruje się na celebracji historii festiwalu, jego wkładu w rozwój sektora muzyki dawnej w Polsce oraz niezwykłych więzi, które w tym czasie powstały. A więc świętujemy! Przede wszystkim poprzez muzykę. Proponujemy wybór wybitnych dzieł znakomitych kompozytorów, […]
czytaj więcej
19. Festiwal Misteria Paschalia: o lęku i konformizmie
Na Festiwalu Misteria Paschalia posłuchamy oratoriów oświetlających z różnych punktów widzenia wydarzenia Wielkiego Piątku. Gesù Cristo negato da Pietro i Passio secundum Johannem jak dwa reflektory kierują naszą uwagę ku różnym punktom historii pasji Chrystusa. Martyna Pastuszka, dyrektorka rezydentka festiwalu, chce, abyśmy spróbowali je odnieść do własnych doświadczeń i w biblijnej opowieści dostrzegli – tak […]
czytaj więcej
19. Festiwal Misteria Paschalia: droga przemiany
Dwa pierwsze koncerty Festiwalu Misteria Paschalia związane są z czasem przygotowania i oczyszczenia, jaki poprzedza wydarzenia Triduum Paschalnego. Martyna Pastuszka, dyrektorka rezydentka festiwalu, ułożyła jego program tak, by opowiadał historię duchowej i psychologicznej drogi przemiany, inspirowaną ewangeliczną opowieścią o ostatnich dniach ziemskiej działalności, śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa. Wielki Wtorek i Środa to dni oczekiwania na nieuniknione, kiedy jednocześnie z […]
czytaj więcej
Dzień Muzyki Dawnej – Anacronía
Pierwszy dzień wiosny już od wielu lat kojarzy się ze świętem muzyki dawnej. Nie inaczej będzie w tym roku. Wspólnie z Europejską Siecią Muzyki Dawnej REMA zapraszamy do świętowania i słuchania europejskiej muzyki średniowiecza, renesansu i baroku, również na żywo. Z okazji „Early Music Day” już 21 marca w Pałacu Potockich zespół Anacronía spróbuje przenieść […]
czytaj więcej